Thema wandeling "Mergel"

Vanaf het magistraal uitkijkpunt kijken we in en over de groeve naar het achterland van de Sint-Pietersberg. De trap naar beneden telt 215 treden. 

De Sint-Pietersberg is eigenlijk een heuvel, maar we noemen het een berg. Zo voelt het ook als je hier wandelt. Dit zuidelijkste stukje Nederland gelegen tussen Maastricht en België is haast on-Nederlands mooi. Op de kop van de berg ligt het Fort Sint Pieter, een indrukwekkend verdedigingswerk voor de stad Maastricht. Op het hoogste puntje van het fort heb je een geweldig uitzicht op het Vrijthof van Maastricht en het heuvelland rondom je.

Het kalkgesteente (mergel) van de Sint Pietersberg is gevormd aan het einde van het Krijttijdperk. Het zorgt, samen met de hoogteverschillen en de begrazing door de Mergellandschapen, voor een geheel eigen begroeiing. Zomers is het hier één groot veldboeket. Je vindt hier bloemen als soldaatje en kalketrip. Daar komen weer insecten op af en veel vlinders. Zo vind je hier koninginnenpage en veldparelmoervlinder.

Gangenstelsel mergelwinning
De Sint-Pietersberg levert al eeuwenlang mergel, dat vooral werd gebruikt als bouwsteen. In de middeleeuwen zaagden blokbrekers blokken mergel uit en bouwden daarmee onder andere de vlakbij gelegen hoeves Zonneberg en Lichtenberg. Door deze vorm van mergelwinning ontstond onder de berg een uitgestrekt gangenstelsel met een lengte van 150 kilometer en een oppervlakte van circa 98 hectare. Vanaf de twintigste eeuw werd een deel van de berg zelf afgegraven en verdween weer 80 procent van de gangen. Het gangenstelsel is als een doolhof, waar je zonder gids zou verdwalen. Tijdens de Tweede Wereldoorlog hielden onderduikers zich hier schuil en lag hier de Nachtwacht verstopt. In juli 2018 stopt de mergelwinning in de hele groeve en neemt Natuurmonumenten het beheer ook in het overige deel van de groeve over. De natuur kan zich dan helemaal herstellen.

Vleermuizen in de Sint-Pietersberg
Dankzij het klimaat met een constante temperatuur van 13 graden Celsius is het gangenstelsel een geliefde overwinterplek voor vleermuizen als de franjestaart en de meervleermuis. Zij klemmen zich vast in de spleten en aan de plafonds. Als het tussendoor buiten warmer wordt, ontwaken ze, jagen op insecten en gaan weer verder slapen.

Mosasaurus
De afgelopen 90 jaar ging het mergel van de Sint-Pietersberg naar de cementindustrie. Hiervoor werd het mergel afgegraven en ontstond de ENCI-groeve. Het grote gat in de berg legt miljoenen jaren geschiedenis van de aarde bloot. Zo kwamen daar de fossielen van meerdere reusachtige Mosasaurussen tevoorschijn. De Mosasaurus kon een lengte van 18 meter bereiken: het is een van de grootste zeereptielen die ooit geleefd hebben. Deze maashagedissen kregen de namen van hun vinders: Carlo, Lars en Bèr.

De Oehoevallei en d’n Observant
Bezoek ook de Oehoevallei. Hier broedt sinds 1997 de oehoe. Vanuit vogelkijkplek Kiekoet, op de van Schaikweg, kun je deze grootste Europese uilen met een goede verrekijker misschien zien.